#31 WPQR z PWHT – Kiedy wykonać badania nieniszczące (NDT)?

W poprzednim artykule pisałam, czy można dodać do WPQR obróbkę cieplną po spawaniu (PWHT) bez osobnej kwalifikacji. Jeśli jeszcze nie czytałaś/-eś, zachęcam Cię – wróć do niego, żeby zrozumieć dalszą część 😉

Miałam przyjemność kwalifikować technologię spawania z obróbką cieplną – zarówno kiedy byłam Inżynierem Spawalnikiem jak i po drugiej stronie, czyli jako Inspektor w Jednostce Certyfikującej (czyli zostało mi być jeszcze klientem 😂 – może w przyszłości). Muszę przyznać, że już sam dobór parametrów obróbki cieplnej (prędkość nagrzewania, temperatura, czas przetrzymania i prędkość chłodzenia) jest dość stresujący. Niby w trakcie studiów mieliśmy tematy dotyczące obróbki cieplnej, ale zwykle jest to dość ogólnie prowadzone, a przecież każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia. Nie jest to prosta sprawa. Proces PWHT sam w sobie jest kosztowny, a zwykle zlecenie jest na ostrzu noża i terminy gonią nieubłaganie, więc raczej nie ma czasu na pomyłki. Pamiętam, że bardzo się stresowałam, czy aby na pewno parametry są odpowiednie i przyznaję, że w ich doborze bardzo pomogła mi norma EN 13445-4, także jeśli jesteś zainteresowana/-y tematem to odsyłam właśnie do tej normy. Żeby zminimalizować ryzyko wysłałam złącza na badania NDT przed i po obróbce cieplnej (2 razy).

Natomiast jakie są wymagania normy?

Kiedy należy wykonać badania nieniszczące przy kwalifikowaniu technologii spawania z obróbką cieplną po spawaniu?

👉 W skrócie: NDT przy kwalifikacji WPQR z PWHT .

Generalnie spawalnictwo jest dla leniuszków, bo to jeden wielki skrót, kto czytał ISO 9606-1, ten wie 🤓

Z pozoru wydaje się to prosta sprawa, bo to przecież TYLKO badania NDT. Jednak nie do końca.

Kiedy najlepiej je przeprowadzić?

❓Przed obróbką cieplną po spawaniu? Przecież lepiej wiedzieć, czy złącze nie posiada niezgodności zanim wyślemy na obróbkę niż płacić za nią, a potem się okaże, że jednak to nasze złącze nie było wcale takie idealne, jak spawacz twierdził.

czy…

❓Po obróbce cieplnej po spawaniu? No bo w sumie, to mogliśmy błędnie założyć warunki PWHT.

OBJAŚNIENIA

• NDT – Non-Destructive Testing – Badania nieniszczące
• DT – Destructive Testing – Badania niszczące
• PWHT – Post Weld Heat Treatment – Obróbka cieplna po spawaniu
• Wpis dotyczy normy PN-EN ISO 15614-1:2017-08/A1:2019-12

NORMY, CZYLI GDZIE SZUKAĆ ODPOWIEDZI?

Norma wszystko Ci powie. A odpowiedź na dzisiejsze znajdziemy w punkcie 7.3 Badania nieniszczące, norma EN ISO 15614-1:2017-08/A1:2019-12.

W pierwszym akapicie znajdziemy informację, że obróbka cieplna po spawaniu (PWHT) powinna zostać zakończona przed wykonaniem badań nieniszczących (NDT).

Oznacza to, że najpierw należy przeprowadzić obróbkę cieplną po spawaniu, a następnie zbadać złącze.

JAK JA BYM PRZEPROWADZIŁA KWALIFIKACJĘ WPQR Z PWHT?

Tak jak pisałam we wstępie, osobiście uważam, że jeżeli jest możliwość, warto przeprowadzić badanie NDT zarówno przed jak i po PWHT.

Dlaczego?

Oczywiście nie jest to wymagane! Aczkolwiek… no nie oszukujmy się – nie zawsze te złącza wychodzą tak, jak trzeba, nawet kiedy wykonuje je najlepszy spawacz. A w mojej opinii bez sensu jest wysyłać złącze na obróbkę cieplną i płacić za nią, jeśli nie mamy pewności, że spoina nie ma niezgodności. Wiele firm ma własny personel i sprzęt NDT, więc w miarę możliwości zawsze warto takie badanie wykonać.

Pomyślmy wysyłamy złącze na PWHT, a potem okazuje się, że w spoinie były niedopuszczalne przyklejania lub inne niezgodności i cały proces poszeeedł… No bez sensu tracić pieniądze i czas.

Niekoniecznie musisz wymagać raportu* z badań NDT, które były wykonywane przed obróbką cieplną – tu chodzi o informację dla Ciebie, że pierwszy etap weryfikacji przeszedł pozytywnie.
*Oczywiście dla badań NDT po PWHT raporty są wymagane!

Tak, ja wiem, że nie każda firma ma możliwość przebadania złącza przed PWHT i nie chce ponosić dodatkowych kosztów – ja tego nie neguję.

Dodatkowo są przypadki, np. przy stalach typu P91 obróbka jest prowadzona na bieżąco, więc badania chcąc, nie chcąc wykonamy po 😉

BADANIA NISZCZĄCE (DT)

Co do badań niszczących chyba nikt nie miał wątpliwości, że są wykonywane po obróbce cieplnej (chyba nie ma logicznego uzasadnienia, żeby wykonywać je przed) 🤓

W SKRÓCIE

Poniżej przedstawię Ci proces kwalifikacji WPQR z PWHT.

Z premedytacją nie dopisuję w nim badań NDT przed obróbką cieplną, bo norma tego nie wymaga. Aczkolwiek moje zdanie na ten temat już znasz 😉

ZAPISY – WYMAGANE DOKUMENTY DO WPQR

Kolejność w tym schemacie NIE jest przypadkowa. Oznacza to, że dokumenty powinny być wykonane, a co za tym idzie DATOWANE właśnie w tej kolejności!

Nawet nie wiesz, ile razy spotkałam się, że przy zatwierdzaniu dokumentów do WPQR, data wykonania pWPS była po procesie spawania, a czasem nawet po badaniach NDT 🤷‍♀️

Jakie dokumenty są wymagane do kwalifikacji WPQR z PWHT?

• pWPS
• zapis procesu spawania (niewymagane, ale zalecam)
• raport z PWHT
• raporty z NDT (po PWHT)
• raporty z DT
• atesty/certyfikaty materiału podstawowego
• atesty/certyfikaty materiału dodatkowego

Rozszerzenie tego tematu będzie przy okazji kolejnych wpisów!

BIBLIOGRAFIA

[1] EN ISO 15614-1:2017-08/A1:2019-12 – Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali – Badanie technologii spawania – Część 1: Spawanie łukowe i gazowe stali oraz spawanie łukowe niklu i stopów niklu