Dzień dobry, cześć w nowym tygodniu!
Ostatnio na blogu otrzymałam pytanie: “jaki zakres kwalifikacji pozycji spawania obowiązuje dla WPQR?“
A właściwie więcej osób interesuje:
Jak uzyskać pełen zakres kwalifikacji dla pozycji spawania przy kwalifikowaniu technologii spawania (WPQR)?
No właśnie… Często na certyfikacie WPQR wpisywany jest odniesienie do punktu 8.4.2 normy EN ISO 15614-1/-2. Niestety przy kwalifikowaniu technologii spawania pozycje spawania to nie jest wcale taki prosty temat.
Dlaczego?
W przypadku egzaminu spawacza wg EN ISO 9606-1 mamy jasną, przejrzystą tabelę, z której łatwo wynika – jaka pozycja odpowiada za dany zakres. Niestety przy kwalifikowaniu technologii spawania tak łatwo nie jest.
Spis treści:
Normy
Na początku przypomnę numery norm (na dzień 21.02.2022):
- PN-EN ISO 15614-1:2017-08/A1:2019-12 – Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali — Badanie technologii spawania — Część 1: Spawanie łukowe i gazowe stali oraz spawanie łukowe niklu i stopów niklu
- PN-EN ISO 15614-2:2008 – Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali — Badanie technologii spawania — Część 2: Spawanie łukowe aluminium i jego stopów
Stal – pozycje spawania (WPQR)
Odwołanie do punktu z normy: EN ISO 15614-1, p. 8.4.2
1. Pozycje spawania z góry na dół ⬇️ zawsze kwalifikujemy osobno!
To znaczy, że zawsze na te pozycje (jeśli z nich firma korzysta) musi mieć osobnego WPQR.
Do pozycji ⬇️ zaliczamy:
– PG (blacha z góry na dół),
– PJ (rura utwierdzona z góry na dół)
– J-L045 / PJ-L045 (rura utwierdzona z góry na dół pod kątem 45 stopni)
⬇️ pozycje z góry na dół 👉 osobna kwalifikacja
2. Brak badań twardości i udarności
Jeśli przy kwalifikacji WPQR nie wykonujemy ani badań twardości, ani badań udarności, wtedy jakakolwiek pozycja użyta podczas kwalifikacji, daje nam pełen zakres pozycji spawania (poza z góry na dół).
Oznacza to, że aby posiadać zakres na wszystkie pozycje spawania, nie może być wykonywane żadne z tych badań!
Ma to zastosowanie np. przy spawaniu spoiny pachwinowej z grupy 1.1 lub 8.1, spawaniu cienkich blach/rur z grup 1.1 lub 8.1.
Dlaczego?
Ponieważ między innymi dla tych grup materiałowych norma pozwala nie wykonywać badania badania twardości + na spoinach pachwinowych (FW) oraz na cienkich blachach/rurach też nie ma konieczności wykonywania udarności (o minimalnych wymiarach do próby udarności przeczytasz tu)
HV/KCV 👉 wszystkie pozycje (poza ⬇️)
3. Badanie twardości i udarności
Natomiast jeśli mamy takie szczęście i kwalifikujemy już WPQR włącznie z badaniami twardości lub/i udarności (wystarczy jedno z nich), to pojawia się komplikacja. Spawając złącze próbne w jednej pozycji otrzymujesz zakres tylko na tę pozycję, w której było spawane złącze próbne. Ma to zastosowanie dla blach oraz rur w obrotniku.
Przykład: spawane było złącze próbne na blasze w pozycji PA, było wykonane badanie twardości i/lub udarności – zakres tylko na pozycje PA.
HV/KCV, jedna pozycja 👉 tylko jedna pozycja
Aby mieć zakres na wszystkie pozycje należy wykonać 2 złącza próbne:
– jedno w pozycji o najmniejszej ilości wprowadzonego ciepła (norma sugeruje pozycje PC lub PE) – z tego złącza pobierany jest materiał na próbki do badania twardości,
– drugie w pozycji o największej ilości wprowadzonego ciepła (norma sugeruje pozycje PA lub PF) – z tego złącza pobierany jest materiał na próbki do badania udarności.
Zwykle kwalifikacja wykonywana jest na 2 złączach próbnych w pozycji PA i PC lub PF i PC. Wtedy zakres kwalifikacji obejmuje wszystkie pozycje (poza z góry na dół). Ma to zastosowanie dla blach i rur w obrotniku.
HV/KCV, PC + PF 👉 wszystkie pozycje (poza ⬇️)
Ciekawym wyjściem z sytuacji jest spawanie rur utwierdzonych, czyli bez obracania. Przy spawaniu rur utwierdzonych otrzymujesz zakres kwalifikacji na wszystkie pozycje spawania (poza z góry na dół), ponieważ w trakcie takiego spawania spawacz wprowadza w różnych obszarach inne ciepło.
Przykład: spawając złącze próbne na rurze w pozycji PH, otrzymujesz zakres na wszystkie pozycje spawania (poza z góry na dół). Laboratorium wycina z odpowiednich miejsc próbki, dzięki temu może wykonać badanie twardości z miejsca o najmniejszej ilości wprowadzonego ciepła i udarności o największej ilości wprowadzonego ciepła.
HV/KCV, PH 👉 wszystkie pozycje (poza ⬇️)
Aluminium – pozycje spawania (WPQR)
W przypadku aluminium sprawa jest znacznie prostsza. Informacje znajdziesz w normie EN ISO 15614-2 p. 8.4.2.
1. Pozycje z góry na dół kwalifikowane są osobno
⬇️ pozycje z góry na dół 👉 osobna kwalifikacja
2. Dowolna pozycja spawania kwalifikuje każdą pozycje spawania (poza z góry na dół)
dowolna pozycja 👉 wszystkie pozycje (poza ⬇️)
Bibliografia
PN-EN ISO 15614-1:2017-08/A1:2019-12 – Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali — Badanie technologii spawania — Część 1: Spawanie łukowe i gazowe stali oraz spawanie łukowe niklu i stopów niklu
PN-EN ISO 15614-2:2008 – Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali — Badanie technologii spawania — Część 2: Spawanie łukowe aluminium i jego stopów