Przeprowadzając egzaminy spawaczy, jako egzaminator zauważam, że największym problemem jest przypisanie odpowiedniej grupy materiału dodatkowego – grupy FM, do konkretnego spoiwa. Szczerze mówiąc sama się zastanawiam, czy za tym idzie tylko chęć posiadania jak najszerszego zakresu, czy rzeczywiście jest problem z grupowaniem. Niestety problem jest powszechny i nie są to odosobnione przypadki. Nieraz spotkałam się na certyfikacie spawacza z zakresem na grupę FM4 (z tą grupą są największe problemy), a w rzeczywistości była to grupa FM3 lub FM2.
Na początku powstania bloga opublikowałam wpis dotyczący grupowania materiałów dodatkowych (przeczytasz go tu), natomiast wiem, że wtedy poczytność mojego bloga była, lekko ujmując „niewielka” – w porównaniu do dzisiejszej skali, dlatego zdecydowałam się rozwinąć temat 😉
Tym samym chciałabym rozpocząć serię wpisów dotyczących certyfikacji spawaczy. A jeśli jest zagadnienie, które Cię interesuje w tym zakresie, koniecznie daj mi znać!
Czym są grupy FM?
O tym czym są grupy FM i dlaczego się je stosuje, pisałam we wspomnianym wcześniej artykule (link).
Jak łatwo określić grupę FM?
Najłatwiej jest znać je na pamięć 😄
Oczywiście żartuję, bo i ile dla standardowych gatunków stali i materiałów dodatkowych nie jest to problem, tak dla mniej popularnych gatunków zaczynają się schody.
Ok, to co nam podpowiada ISO 9606-1 (norma do egzaminowania spawaczy)?
Tablica 2 normy EN ISO 9606-1:
- pogrupowała nam spoiwa w zależności od grup FM – mamy 6 grup FM,
- zbioru materiałów podstawowych
- spis norm.
No właśnie i na tych normach z 3 kolumny w tym momencie nam najbardziej zależy! Co prawda są tak wypisane, że nic z nich nie można wywnioskować i wydaje się, że to jeden wielki miszmasz. To jak mawia Radek Kotarski „nic bardziej mylnego”. Są to kluczowe informacje do grupowania spoiw.
Jednak skorzystajmy z tabeli, którą sama dla Was przygotowałam, obiecuję, że będzie czytelniej, niż to co pokazałam powyżej na podstawie normy 🙃
Czyli jak grupować spoiwa?
Wystarczy znać normę, zgodnie z którą zostało spoiwo wytworzone. Tylko tyle i aż tyle.
Gdzie znaleźć taką informację? Szukamy w katalogu producentów materiałów dodatkowych, certyfikatach, atestach materiałowych, na opakowaniu, na szpuli.
Mając tę informacje, skorzystaj z powyższej tabeli.
👉 Znajdź numer konkretnej normy,
👉 następnie kieruj się do konkretnej grupy FM.
To wszystko. Prawda, że nie było tak trudno?
PS. W przypadku grupy FM 3 i FM 4 należy dodatkowo sprawdzić, ile procent chromu dane spoiwo zawiera – jeśli mniej niż 3,75% Cr jest to grupa FM3, kiedy wartość Cr jest równa lub większa 3,75%, ale nie przekracza 12% mamy do czynienia z grupą FM4.
Przykłady
Najłatwiej będzie to wytłumaczyć na przykładach:
| Oznaczenie spoiwa | Norma | Grupa FM | Proces spawania |
| E 42 4 B 42 | EN ISO 2560-A | FM1 | 111 |
| E 62 4 Z B T 32 H5 | EN ISO 18275-A | FM2 | 111 |
| G3Si1 | EN ISO 14341-A | FM1 | 135 |
| G4Si1 | EN ISO 14341-A | FM1 | 135 |
| W4Si1 | EN ISO 636-A | FM1 | 141 |
| GMn3Ni1CrMo | EN ISO 16834-A | FM2 | 135 |
| G2Mo | EN ISO 14341-A | FM1 | 135 |
| GMoSi | EN ISO 21952-A | FM3 | 135 |
| W CrMo1Si | EN ISO 21952-A | FM3 | 141 |
| G 23 12 LSi | EN ISO 14343-A | FM5 | 135 |
| G 19 12 3 LSi | EN ISO 14343-A | FM5 | 135 |
| W CrMo2Si | EN ISO 21952-A | FM3 | 141 |
| W CrMo5Si | EN ISO 21952-A | FM4 | 141 |
| W CrMo 91 | EN ISO 21952-A | FM4 | 141 |
| T 69 4 Mn2NiMo M M 2 H5 | EN ISO 18276-A | FM2 | 138 |
| T 69 4 2NiMo P M 2 H5 | EN ISO 18276-A | FM2 | 136 |
| T 55 4 Z P M 2 H5 | EN ISO 18276-A | FM2 | 136 |
| T MoL P M 2 H5 | EN ISO 17634-A | FM3 | 136 |
| T CrMo1 P M 2 H5 | EN ISO 17634-A | FM3 | 136 |
| T CrMo2 P M 2 H5 | EN ISO 17634-A | FM3 | 136 |
| S Ni 6625 | EN ISO 18274 | FM6 | 141 |
Na zakończenie
W następnym wpisie, przeanalizujemy zakresy przy grupach FM.
Zdaję sobie sprawę, że dla osób które dopiero zaczynają karierę w spawalnictwie, zaczęcie tematu egzaminowania spawaczy od grup FM jest abstrakcyjne, bo może nawet nie wiesz, jak zabrać się za dobór zakresu 🤷♀️ Natomiast spawalnicy, którzy niejeden certyfikat w swoim życiu widzieli, wiedzą że problem istnieje i to dość powszechnie. Moją misją jest zwracanie uwagi na takie aspekty i uświadamianie. Dziękuję!
Życzę udanego tygodnia 😉
Dzień dobry. Fajnie, że został poruszony temat kwalifikowania spawaczy bo miałbym do niego pytanie i myślę, że ciekawe 🙂. Myślałem, że certyfikaty spawacza może wydawać jedynie certyfikowana jednostka np Tuv, UDT itp., ale ostatnio trafiłem na wewnętrzne certyfikaty spawaczy wykonane przez firmę, w której pracowali. W jaki sposób zakład (czyli spawalnik pracujący w tym zakładzie) może wystawić taki certyfikat spawaczowi? Wiem, że certyfikat jest ważny jedynie w zakładzie pracy, który wystawił taki dokument. Zastanawiam się również czy klient może podważyć ważność takiego certyfikatu.
To zależy jakie wyroby produkuje producent i jakich ma klientów. W przypadku wyrobów do urządzeń ciśnieniowych jest obowiązek dla II, III i IV kategorii stosowania zatwierdzonych uprawnień spawaczy. Dla pozostałych przypadków jest dozwolone wewnętrzne wystawianie uprawnień, natomiast dla bardziej odpowiedzialnych konstrukcji klient może nie wyrazić zgody na wewnętrzne uprawnienia. Wg. ISO 9606-1 uprawnienia może wydać egzaminator lub jednostka egzaminująca, także można. Firma jeśli sama podejmuje się uprawnienia personelu powinna posiadać osobę z odpowiednimi ku temu kwalifikacjami (DOŚWIADCZONEGO inżyniera spawalnika), dobrze jakby miała ku temu procedury, oczywiście musi archiwizować dowody egzaminu i być w każdym momencie w stanie je wykazać (np badania NDT/DT), potem na podstawie normy przygotowuje arkusz do uprawnień. Jeśli firma posiada system jakości ISO 3834 jest to weryfikowane w trakcie audytu. Natomiast trzeba uważać, jeśli jest to firma bez nadzoru spawalniczego, z mniejszym doświadczeniem, ponieważ uprawnienia mogą być wystawione niepoprawnie, wtedy mogą zostać odrzucone.